Chán ăn là một tình trạng phổ biến mà nhiều người phải đối mặt hàng ngày. Nó có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân khác nhau, từ căng thẳng trong công việc đến vấn đề sức khỏe và cảm giác mệt mỏi. Tuy nhiên, nếu chán ăn kéo dài, nó có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, gây suy nhược cơ thể và tác động đến chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, bạn hãy tìm hiểu sâu hơn về tình trạng chán ăn, các nguyên nhân thường gặp và những cách để vượt qua tình trạng này để duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và đầy đủ dinh dưỡng.
Chán ăn là gì?
Chán ăn là tình trạng xảy ra khi bạn không cảm thấy đói hoặc có cảm giác thèm ăn. Tình trạng này có thể xảy ra đột ngột hoặc dần trong một khoảng thời gian dài. Chán ăn, mất cảm giác thèm ăn thường là dấu hiệu đáng lo ngại nếu nó kéo dài hơn một tuần.
Sự khác nhau giữa chán ăn và rối loạn ăn uống
Chán ăn (loss of appetite) là hiện tượng bạn không cảm thấy đói hoặc không có ý muốn ăn thức ăn. Đây là một triệu chứng có thể có nhiều nguyên nhân, ví dụ như do bệnh tật, tâm lý, thuốc, hay do một số nguyên nhân khác. Mất cảm giác thèm ăn có thể gây ra các triệu chứng bổ sung như mệt mỏi, buồn nôn, táo bón hoặc tiêu chảy.
Anorexia là một rối loạn ăn uống (eating disorder) nghiêm trọng, trong đó người bị mắc bệnh có xu hướng giảm cân một cách không lành mạnh và cố tình ăn ít hơn những gì cơ thể họ cần để duy trì sức khỏe. Anorexia có thể là một bệnh nguy hiểm, có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe và có thể dẫn đến tử vong.
Nguyên nhân dẫn đến việc bị giảm cảm giác thèm ăn
Vi khuẩn và virus
Giảm cảm giác thèm ăn có thể do các nhiễm trùng vi khuẩn, virus, nấm hoặc khác tại bất kỳ vị trí nào.
Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra nó:
- Nhiễm trùng đường hô hấp trên
- Viêm phổi
- Viêm dạ dày ruột
- Viêm đại tràng
- Nhiễm trùng da
- Viêm màng não
Những nguyên nhân tâm lý
Có nhiều nguyên nhân tâm lý gây giảm cảm giác đói. Cảm giác thèm ăn của bạn cũng có thể giảm khi bạn buồn, stress, trầm cảm, đang trải qua quá trình đau buồn hoặc lo lắng. Nỗi buồn chán và căng thẳng cũng được liên kết với giảm cảm giác đói.
Các bệnh khác
Các tình trạng y tế sau đây có thể gây giảm cảm giác thèm ăn:
- Bệnh gan mãn tính
- Thận suy
- Suy tim
- Viêm gan
- HIV
- Sa sút trí tuệ
- Suy giáp
Ung thư cũng có thể gây mất cảm giác thèm ăn, đặc biệt nếu ung thư tập trung ở các vùng sau:
- Đại tràng
- Dạ dày
- Buồng trứng
- Tuyến tụy
- Trong thời kỳ đầu thai kỳ cũng có thể gây mất cảm giác thèm ăn.
Một số loại thuốc có tác dụng phụ
Một số loại thuốc và chất gây nghiện có thể làm giảm sự thèm ăn của bạn. Điều này bao gồm các chất ma túy bất hợp pháp – chẳng hạn như cocain, heroin và amphetamine – cùng với các loại thuốc kê đơn.
Chán ăn có nguy hiểm không?
Việc chán ăn có thể là một triệu chứng của nhiều bệnh và tình trạng khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Nếu chán ăn kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng khác như giảm cân, mệt mỏi, đau đầu, hoặc khó thở, bạn nên đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời.
Nếu không được điều trị, chán ăn có thể dẫn đến suy dinh dưỡng và yếu tố miễn dịch kém, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và các bệnh lý khác. Như đã đề cập ở trên, việc điều trị chán ăn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng, và nó có thể bao gồm thuốc, chế độ ăn uống, hoặc các liệu pháp khác như tâm lý trị liệu. Bạn nên thường xuyên khám sức khỏe và theo dõi cơ thể của mình để phát hiện các triệu chứng sớm và nhận được sự giúp đỡ cần thiết.
Làm sao để điều trị tình trạng chán ăn?
Điều trị cho chán ăn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Bác sĩ của bạn có thể thực hiện một số xét nghiệm máu hoặc hình ảnh chẩn đoán để tìm hiểu thêm về nguyên nhân của các triệu chứng và giúp điều trị chúng. Điều trị có thể bao gồm:
- Điều trị tận gốc bất kỳ bệnh lý nào gây ra chán ăn.
- Sử dụng thuốc kích thích sự thèm ăn như corticosteroid liều thấp, cyproheptadine, megestrol và dronabinol (có hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa)
- Thay đổi liều lượng hoặc loại thuốc bạn đang dùng (trao đổi với bác sĩ về tình trạng bệnh lý và họ sẽ cân nhắc thay đổi cho bạn)
- Gặp một chuyên gia dinh dưỡng để giúp bạn quản lý thói quen ăn uống của mình.
- Dùng vitamin hoặc thực phẩm bổ sung theo đề nghị của bác sĩ của bạn.
Một số cách cải thiện chán ăn tại nhà
Bạn có thể tự điều trị chán ăn tại nhà bằng các cách sau:
- Ăn các bữa ăn thường xuyên: Những bữa ăn này có thể nhỏ hơn so với bình thường. Hãy cố gắng ăn các bữa ăn nhỏ cho bữa sáng, trưa và tối, ngay cả khi bạn không đói.
- Chọn thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất: Những loại thực phẩm này có thể giúp bổ sung các chất dinh dưỡng bạn đang thiếu nhanh chóng.
- Lên kế hoạch ăn cùng gia đình hoặc bạn bè: Có một hệ thống hỗ trợ trong suốt bữa ăn có thể giúp động viên bạn ăn các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
- Tập thể dục thường xuyên: Tập Yoga, hoặc chơi các môn thể thao để tăng cường sức khỏe đồng thời giảm căng thẳng.
Khi nào cần điều trị chán ăn bởi bác sĩ?
Hãy đến gặp bác sĩ nếu chán ăn của bạn gây ra các vấn đề sau đây:
- Bạn có triệu chứng tương tự trong hơn một tuần.
- Bất ngờ mất cân nặng.
- Cảm thấy các triệu chứng bổ sung như mệt mỏi, yếu đuối, buồn nôn, nhịp tim nhanh và cáu gắt.
- Chán ăn có thể là nghiêm trọng nếu kéo dài và không được điều trị. Mất cảm giác đói đột ngột và không thể giải thích được coi là một dấu hiệu mà bạn nên gặp bác sĩ để được tư vấn.
Nguyên hy vọng rằng những chia sẻ trên sẽ hiệu quả và hữu ích đối với tình trạng chán ăn của bạn. Bên cạnh đó cũng có nhiều bài viết về sức khỏe và Yoga trị liệu tại Blog của Nguyên, đặc biệt là kênh Youtube của Nguyên có rất nhiều bài tập và động tác hữu ích khác có thể cải thiện tình trạng sức khỏe của bạn, hãy theo dõi và đón chờ cùng Nguyên nhé!
Vietnamese 
English